Kafein Nedir, Ne İşe Yarar, Nelerde Bulunur, Kafeinin Zararları Ve Etkileri Nelerdir, Kafein Bağımlılığı Nedir?

Kafein nedir, kafein pek çok bitkide bulunan “metilksantin” isimli bileşene verilen addır. Kafein siyah çay, yeşil çay, kahve, kolalı içecekler ve çikolata gibi yiyecek ve içeceklerde bulunan etkin bir maddedir. Kafein, sinirsel iletişimin gerçekleştiği snapsları doğrudan etkiler ve zihni dinç ve uyanık tutar. Kafein aynı zamanda merkezi sinir sistemine de etki eder. Kafein beyne giden ve beyinden gelen mesajları da hızlandırır. Kafein zararı olan bir madde değildir, tabii eğer aşırı derece tüketilmezse.

Kafein ne demek sorusu akla hemen bağımlılığı ve yoksunluğu getirir. Günlük alınan kafein miktarı ne kadar olmalı, kafein zararı olan bir madde mi, kafein neden çarpıntı yapar soruları da kahveyle özdeşleşen sorulardır, hepsinin yanıtlarını gözden geçirelim.

Günlük kafein miktarının sınırı kişiden kişiye göre değişir. Yetişkinlerde günlük kafein miktarının günde 300 mg. yani ortalama 3-4 fincan kahve ile 5-6 bardak çay olduğu belirtilmiştir. Kafein alındıktan yaklaşık 1 saat sonra kanda en yüksek seviyeye erişir ve kanda 4 ila 6 saat kalır. Kafein vücutta birikme yapmaz, idrar ve dışkı yolu ile dışarı atılır. Kafein hamilelik döneminde çok fazla miktarda tüketilmemelidir.

Kafein Ne İşe Yarar?

• Kafeinin sakinleştirici bir etkisi vardır.
• Kafein dikkat artırır ve yorgunluğu azaltır
• Kafein metabolizmayı hızlandırır, dolayısıyla yağ yakımına da destek olur
• Atletlere kilogram başına 10 mg kafein verildiğinde, atletlerin fiziksel performanslarının arttığı görülmüştür.
• Beyindeki kan damarlarını daraltır, bu yüzden de bazı migren ağrılarını tedavi eder
• Kafein hafızayı güçlendirir
• Merkezi sinir sistemin zayıflatan bazı ilaçları dengeler
• Dikkati artırır ve yorgunluğu alır
• Entelektüel performansı artırır
• Solunum yollarını rahatlatır ve astım krizlerini azaltır.
• Bağırsakları yumuşatır ve çalıştırır
• Uyarıcı etkisi sayesinde uyanık kalmanızı sağlar
• Parkinson hastalığına yakalanmayı önler
• Felç ve inme riskini %25 azaltır
• Karaciğer hastalıklarına yakalanma riskini düşürür
• Karaciğer sirozu olan kişiler her gün 3 fincan kahve içerek daha uzun yaşayabilir.
• Kafein, cilt kanseri riskini azaltır.

Kafein Zararları Nelerdir?

• Kafein migrenin tetiklenmesine neden olur
• Kafein depresyon, sinirlilik ve uykusuzluk yapabilir
• Kafein, kalp problemi olan kişilerde kalp ritim bozukluğu yapabilir
• Kafein çarpıntı yapar çünkü metabolizmayı hızlandırıcı etkisi vardır.
• Kafein yemek sırasında ve yemeğin hemen sonrasında tüketildiğinde kandaki çinko ve demirin emilimini azaltır.
• Kafein fazla miktarda tüketildiğinde midedeki asit salgısını artırarak gastrite sebep olur.

Kafein Nelerde Bulunur?

Kafein doğadaki birtakım bitkilerin yapısında doğal olarak bulunmaktadır. Ama kafein yapay olarak da üretilir ve sentetik olan bu kafein hazır içeceklere ilave edilmektedir.

Kahvenin her türlüsü kafein içerir. Kafein içeriği en yüksek olan besin ise kahve çekirdekleridir. Kafeinsiz kahve olarak bilinen kahve türünde bile kafein bulunmaktadır. 100 gram kahvede yaklaşık 40 miligram kafein bulunur. 100 gram kafeinsiz kahvede ise 1 ila 12 miligram arasında değişen oranlarda kafein bulunur.

Siyah çay da belli bir miktar kafein içerir. Siyah çay, kahveden sonra kafein miktarı en yüksek içecektir. 200 gram siyah çayda ortalama 47 miligram kafein bulunur.

Yeşil çayın hatırı sayılır oranda kafein içerdiği ve bu yüzden metabolizmayı hızlandırdığı bilinmektedir. Yeşil çay, siyah çayın ham halidir. Bu sebeple de yeşil çayın antioksidan değerleri siyah çaya nazaran daha yüksektir. Ama kafein oranı dada düşüktür. 200 gram yeşil çayda yaklaşık 25 miligram kafein bulunur.

Kakao çekirdekleri de kahve çekirdekleri gibi kafein içerir. Bitter çikolata da diğer çikolata türlerine göre hem antioksidanlar hem de kafein açısından daha zengindir. 30 gram bitter çikolatada 60 miligram kafein bulunur. 30 gram sütlü çikolatadaki kafein miktarı ise 6 miligramdır.

Kahve ve kakao içeren dondurmalar da kafein içermektedir. 100 gram dondurmanın ihtiva ettiği kafein miktarı 13 ila 45 miligramdır.

Diyet türündeki alkolsüz içecekler de yüksek oranda kafein içerir. 350 gram alkolsüz içecek 23 ila 70 miligram arası kafein içerir.

Özellikle enerji içeceklerinin içeriğinde yaygın biçimde kullanılan “Guarana” bitkisi de yüksek oranda kafein içerir. Guarana bir tür tropikal meyvedir. 100 gram Guarana meyvesinde 4.5 gramdan fazla kafein bulunur.

Yerba mate ya da diğer adıyla Paraguay çayı denilen bitki de kafein içeren bitkiler arasında sayılabilir. Ama yarba matedeki kafein oranı kahveden daha düşük değerlere sahiptir.

Bazı besin ve sıvılarda doğal kafein bulunmaz ama sonradan eklenir. Bu yiyecek ve içeceklerin de kafein oranları yüksektir. O besin ve içecekleri şöyle sıralayabiliriz:

• Kola
• Meyve aromalı soda
• Enerji içecekleri
• Likörler
• Yapay tatlandırıcı içeren ve düşük kalorili içecekler
• Tatlı ve şekerlemeler
• Hazır satın alınan kurabiyeler
• Kakao ve kahve içeren hazır pudingler
• Milk shakeler
• Jelibon şekerleme
• Lolipop
• Hazır Hindistan cevizi suyu

Kafein hapı da sentetik olarak hazırlanan ve uyanık kalınmak istenen durumlarda kullanılan bir türevdir.

Kafein Bağımlılığı Nedir?

Her gün düzenli ve normalin üstü miktarda kafein almaya alışın olan kişilerde meydana gelen fiziksel bağımlılığa kafein bağımlılığı deniliyor.

Kafein, dünyadaki en yaygın psikoaktif uyuşturucu olarak biliniyor. Hafızayı hızlandıran, konsantrasyon sağlayan, zindelik ve enerji veren bir madde olan kafein, bağımlılık yapabilen bir madde ve yoksunluğu durumunda vücut birtakım sinyaller veriyor. Baş ağrısı, konsantrasyon güçlüğü, asabiyet, yorgunluk, uyuşukluk, depresif ruh hali gibi olumsuzluklar yaşıyorsanız kafein bağımlısı olabilirsiniz.

Kafein bağımlılığından kurtulmak pekala mümkündür. Evet kabul, bu biraz zordur ama olanaksız değildir. Kafein tüketiminizi yavaş yavaş azaltabilirsiniz.

Kafein bağımlılığının hamile kadınlar üzerindeki etkileri de çok konuşulmaktadır. Hamile kalmak isteyen yahut hamile olan kadınların günde 200 miligramdan daha az kafein almaları gerekmektedir. Zira yüksek miktarda kafeinin, düşük riskini artırdığını gösteren çalışmalar vardır.

Kafein Etkileri Nelerdir?

Keyifle içtiğiniz o enfes kahveler, keskin tadı damaktan uzun süre gitmeyen ve adeta mutluluk pompalayan bitter çikolatalar, şifa niyetine içtiğiniz siyah ve yeşil çaylar, enerji içecekleri ve her yemeğin yanında mutlaka yudumladığınız kola ve kolalı içeceklerin içinde bulunan kafein bakın vücutta ne gibi etkiler bırakır, nelere sebep olur?

• Kafeinin uyarıcı etkisi kalp atışlarınızı hızlanmasına sebep olur.
• Midede ekşime ve hatta reflüye sebebiyet verebilir
• Vücutta seğirme ve titremelere sebep olabilir; zira buna sebep olan hormonları uyarır.
• Anksiyeteye sebep olabilir
• Vücut kaslarında kramp, spazm ve kasların istemsiz hareketine sebep olabilir
• Konuşma ve düşünme hızında değişiklikler meydana getirir
• Kafein kalp atışlarını hızlandırır ve çarpıntıya sebep olur
• İdrara çıkma gereksinimini artırır; zira böbreklerin daha fazla idrar üretmesine sebep olur.
• Sindirim sisteminde rahatsızlıklara sebep olur, ishal yapabilir.
• Sürekli ishal ve idrara çıkma ise vücutta dehidrasyona yani vücutta su kaybına  sebep olabilir
• İnsomnia dediğimiz uykusuzluğa sebebiyet verebilir
• Baş ağrısı yapabilir
• Halüsinasyona sebep olabilir
• Kafein, daha fazla adrenalin üretmesi için böbrek üstü bezlerini uyarır, bu da tansiyonun yükselmesine sebep olur
• Mide ülserine sebep olabilir
• Fazla kafein, zehirlenmelere dahi neden olabilir, kalp durması, koma hatta ölümlere bile sebebiyet verebilir.